سومین جلسه هم اندیشی در حوزه ادبیات با عنوان “بازتعریف مفهوم کودک و کودکی، و بررسی گروه های سنی کتاب های کودک و نوجوان” در روز دوشنبه 12 آبان در محل کانون بانوی فرهنگ برگزارگردید.

در این نشست که با حضور جناب آقای سیدعلی کاشفی خوانساری به عنوان میهمان و احسان عباسلو به عنوان میزبان برگزارگردید، ابتدا جناب آقای کاشفی خوانساری به تعریف کودک و کودکی بر مبنای معیارهای مختلف از جمله سن تقویمی، نگاه روانشناسی، بلوغ شرعی، بلوغ فرهنگی، و تعاریف سازمان های بین‌المللی اشاره داشتند. در نهایت هر دو کارشناس برنامه بر این مساله صحه گذاردند که امکان تعریف کودک و کودکی بر مبنای یک معیار واحد و خاص امکانپذیر نیست و چون کودک در اصطلاح پدیده‌ای چندوجهی (multi-faceted) و چندریختی (polymorphic) است نمی‌شود به یک تعریف واحد از او رسید و همین امر بازتعریف او را دچار مشکل می‌کند در عین حالیکه کودک امروز با کودک دیروز تفاوت های زیادی پیداکرده است.

در ادامه کارشناسان نشست نگاهی به گروههای مختلف سنی کودک داشتند و این گروه بندی ها را که از سوی نهادها و مراجع مختلف مطرح و معرفی شده‌اند مورد بحث قرار دادند. جناب آقای کاشفی انواع تقسیم‌بندی گروه‌های سنی را از زوایای مختلف حتی در قفسه‌های کتابفروشی‌ها مطرح نموده و اذعان داشتند که گروه بندی های سنی فقط یک پیشنهاد برای مخاطبین این کتاب‌ها هستند و این که گروه بندی سنی در ابتدا مطلق فرض می شد اما اینک و امروزه این گونه نیست. آقای کاشفی از آثاری ذکر یاد کردند که برای کودکان نوشته می شود اما بزرگترها هم آن ها را می خوانند.

جناب آقای عباسلو نیز در ادامه بحث اعلام داشتند که با توجه به یافته‌های علمی در خصوص جنین و کودک، می‌شود به این جمع‌بندی رسید که یک گروه سنی در تقسیم بندی‌های سنی گروه کودک در ایران مغفول مانده است. این گروه سنی می‌تواند شمار گروه های سنی هفت گانه معرفی شده از سوی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان را به عدد هشت افزایش دهد.

گروه جدید یک گروه جنینی است که بر اساس شیوه نامگذاری گروه‌ها از سوی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان می‌تواند تحت عنوان گروه سنی “نوپدید” معرفی شود. این گروه سنی که شامل کودکان جنینی می‌شود در اصل اولین گروه سنی ما در تقسیم‌بندی کتب خواهد بود. بدین صورت که گروه‌های هشت‌گانه عبارت خواهند بود از :

1 – گروه سنی نوپدید (از 12 هفتگی تا تولد)

2 –  نوزاد (تا 2 سال)

3 – نوگام (از 2 تا 4 سال)

4 – نوباوه (از 4 تا 7 سال)

5 – نوخوان (از 7 تا 9 سال)

6 نونهال ( از 9 تا 12 سال)

7 – نونگاه (از 12 تا 15 سال)

8 – نوجوان (از 15 سال به بالا).

علت توجه به گروه نوپدید این است که بر اساس یافته های علمی، تمام اعضای جنین در پایان 12 هفتگی شکل می‌گیرد. قبل از تولد او مهارت‌هایی از جمله بلع، مکیدن، تنفس، و همچنین گوش‌دادن به صدای خود و دیگران را می آموزد. و از همه مهمتر این که جنین از هفته هجدهم صدای پدر و مادر را می شنود و به آن ها واکنش نشان می دهد و این که نوپدیدها قادراند صداها را شناسایی کنند. همچنین بر این یافته علمی تاکید شد که پیوند میان والدین با کودک قبل از تولد شکل می‌گیرد و لذا کتاب‌خوانی راهی برای ایجاد و استمرار این رابطه می‌تواند باشد و چه بسا به نهادینه شدن و عادت شدن این رفتار در کودک بیانجامد.

بر این مبنا نوپدیدها می توانند با شنیدن صداها و حرف های زیبا، از همان دوران جنینی تحت تاثیر قرار بگیرند و چنین تاثیراتی در حیات بعد از تولد آنها می تواند کارکرد خود را نشان بدهد. فراموش مان نشود که کارشناسان همواره به والدین و به خصوص به مادران توصیه کرده‌اند با جنین خود حرف بزنند. لذا در کنار این حرف زدن می شود برای جنین کتاب هم خواند چرا که کتاب – و داستان در این میان – نوعی زبان برای برقراری ارتباط است.

در ادامه آقای عباسلو برخی ویژگی های یک کتاب برای نوپدیدها را این گونه برشماردند:

– دارای تصویر باشد (زیبایی تصویر می تواند تاثیر خود را از طریق مادر به جنین منتقل نماید)

– متن کتاب حتی المقدور از جملات بسیار کوتاه چند کلمه‌ای باشد.

– ریتم و آهنگ در کلام حتما دیده شود.

– کلمات نرم و مثبت در متن استفاده شوند.

در تبیین گروه سنی نوپدید به برخی آثار منتشره در غرب برای این گروه سنی اشاره شد و این که در غرب برای این گروه سنی کتاب هایی نوشته و معرفی شده است و جا دارد در ایران نیز به این گروه سنی اهمیت داده شده و آثاری برای‌شان تولید شود، به خصوص این که امروزه مادران به مساله بهداشت روانی جنین اهمیت فوق‌العاده‌ای می‌دهند و دانش افراد نسبت به این مساله بیشتر شده است.

نشست‌های هم‌اندیشی نظری در ادبیات که اختصاص دارد به نظریه‌پردازی در حوزه ادبیات، هر دو هفته یک بار روزهای دوشنبه از ساعت 13 الی 15 در محل کانون بانوی فرهنگ برگزار می گردد. حضور علاقمندان در این نشست‌ها آزاد و رایگان است.